GewonePlataan

De Gewone Plataan Platanus X hispanica, ook Esdoornbladige Plataan genoemd, is een boom die veel wordt aangeplant als laanboom. Het is een kruising tussen de Westerse Plataan Platanus occidentalis met bijna niet ingesneden bladeren en de Oosterse Plataan Platanus orientalis met diep ingesneden bladeren. De grote, lichtgroene bladeren van deze soort zijn ingesneden en lijken wat op de bladeren van Esdoorn-soorten Acer species. De vrouwelijke bloemen van de boom staan aan het uiteinde van de twijgen. De mannelijke bloemen staan meer naar achteren.

Deze boom laat net als andere Plataan-soorten grote plakkaten schors los.

Hij wordt tot 30 m hoog.

De Plataanvouwmot Phyllonorycter platani behoort tot de mineermotten. De rupsen van deze vlinder maken duidelijk zichtbare vraatsporen (mijnen) in de bladeren van Plataan-soorten Platanus species. Rupsen die in bladeren van planten leven, worden bladmineerders genoemd. Deze mineerders vertonen elk een eigen karakteristiek vraatbeeld. De schade blijft eerder beperkt. De bronswesp Ageniaspis testaceipes is een endoparasitoïde wesp in bladminerende vlinders van het genus Phyllonorycter in bomen. Een enkel eitje dat afgezet wordt in een rups kan zich verschillende keren vermenigvuldigen (polyembryonie).

De Gewone Dwergzesoog Oonops pulcher is een spin die normaal gezien in onze streken gevonden wordt in of dicht bij huizen. In Zuid-Europa leeft deze soort onder boomschors. Bij een spinnenonderzoek in Antwerpen (2004) werd deze spin gevonden onder de schors van een Plataan. Dit kan er op wijzen dat deze spin zich aanpast aan de hogere temperaturen.

De Huismuursluiper Scotophaeus scutulatus werd in Antwerpen reeds gevonden onder de schors van een Plataan. De spin komt vooral in en rond huizen voor, maar de laatste tijd ook verder verwijderd van woningen, zoals op bomen.

De kever Soronia grisea is een platte, goed gecamoufleerde soort. Deze kever, die behoort tot de glanskevers, is zeer goed aangepast aan het leven onder de schors van Plataan-soorten. De larven van deze kever worden soms gevonden op gallen van de Aardappelgalwesp Biorhiza pallida.

De Zuidelijke Berkenmineermot Stigmella naturnella is een vlinder die behoort tot de dwergmineervlinders. Deze vlinder zet de eitjes af op Berk-soorten (zoals Ruwe Berk). Deze soort overwintert als volwassen vlinder onder de schors van bomen (zoals Plataan-soorten). Vaak gebeurt de overwintering in het stedelijk gebied. In het stedelijke gebied is het doorgaans warmer in de winter dan het buitengebied. De eitjes worden soms op de bovenkant van een blad gelegd. De rupsen voeden zich met het bladgroen van de bladeren. Deze soort lijkt zich sinds 2017 vanuit Zuid-Europa in een vlot tempo naar het noorden uit te breiden.

De zwam Splanchnonema platani is een kleine parasitaire zwam die voorkomt op Plataan-soorten. Dit zwammetje veroorzaakt de Massaria-ziekte waardoor schors afsterft en het hout wordt aangetast. Als gevolg van de ziekte kunnen onverwachts grote takken afbreken, iets wat onwenselijk is bij bomen in het stedelijk gebied. De zwam komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en rukt sinds het begin van deze eeuw op naar het noorden, waarschijnlijk als gevolg van de klimaatverandering. Sinds 1990 is de ziekte bekend uit het zuiden van Duitsland. De zakjeszwam is enkel zichtbaar als 1 tot 2 mm grote pukkels in de bast. De vruchtlichamen bevinden zich onder de bast. Sinds 2007 komt de zwam in Nederland voor. Het is geen echte exoot, want het is niet duidelijk of deze soort zich op natuurlijke wijze vanuit het Middellandse Zeegebied heeft verspreid of via transport.

Platanen zelf komen overigens ook niet van nature in onze streken voor.