NATUURLEXICON
Veldwespwaaiertje
Xenos vesparum
Het Veldwespwaaiertje Xenos vesparum behoort tot de waaiervleugeligen (Strepsiptera). Het mannetje meet tot 3 mm; het vrouwtje tot 10 mm. Het mannetje heeft vleugeltjes in de vorm van een waaiertje. Het vrouwtje is vleugelloos.
Deze soort kent een endoparasitaire levenswijze. Een groot deel van de levenscyclus gebeurt in een gastheer. Bij deze soort is dit steeds de Franse Veldwesp Polistes dominula.
Het volwassen mannetje en het eerste larvestadium zijn vrijlevend. Het eerste larvestadium, de zogenaamde triungulinelarve, verschilt sterk qua uiterlijk en gedrag van de andere stadia. Deze triungulinelarve is zeer klein en heeft een duidelijke driedeling in het lichaam, functionele poten en een springstaart.
De eitjes worden afgezet op bloemen. De larven die hieruit komen noemt men triungulinen. Ze zijn maximaal 0,35 mm groot en gaan actief op zoek naar een geschikte gastheer. Vinden ze een gastheer, dan liften ze mee naar diens nest, waar ze wachten tot de eitjes uitkomen om zich dan in het lichaam van de larve in te vreten.
Eenmaal in de larve, vervelt de triunguline. Na de vervelling ziet de triunguline er made-
Na de verpopping van de gastheer breekt de parasitaire larve door de huid van de gastheer, meestal tussen 2 tergieten van het achterlijf door, en vervelt voor een laatste keer.
De mannetjes leven slechts enkele uren. Ze vormen een pop die tussen de tergieten naar buiten steekt en twee oogvlekken bezit. Zonlicht laat het mannetje uitkomen en zijn gastheer verlaten om op zoek te gaan naar een vrouwtje, dat in een andere gastheer verblijft.
De vrouwtjes zitten in het achterlijf van de gastheer. Deze vrouwtjes zijn zichtbaar aanwezig in de gastheren doordat hun kopborststuk tussen 2 achterlijfssegmenten uitsteekt. Het zijn dan ook meestal de vrouwtjes die worden gezien.
De geïnfecteerde gastheer ziet er vaak anders uit dan normaal. Soms wordt de gastheer onvruchtbaar.