NATUURLEXICON

Vluchtige organische stoffen

Vluchtige organische stoffen (VOS) dragen naast de rechtstreekse gezondheidsproblemen bij de mens (kanker), de zoogdieren en vogels ook bij tot de aantasting van onze bossen. Het zijn gasvormige organische stoffen, die in de omgevingslucht terechtkomen door verdamping van solventen (in onder meer verven, ontvlekkers en ontvetters). De twee grootste bronnen van VOS zijn het verkeer en het solventgebruik door de industrie en de huishoudens. In de stadslucht is tengevolge het verkeer steeds een achtergrondconcentratie van VOS aanwezig, vooral in de vorm van benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xylenen. Ze spelen een belangrijke rol bij de chemische omzettingen onder invloed van zonlicht, waardoor zij aan de basis liggen van de vorming van ondermeer ozon (fotochemische luchtverontreiniging).

Het kankerverwekkende tolueen wordt als oplosmiddel toegepast in verven en drukinkten, verdunners, lijmsoorten, cosmetica en toevoegsels aan benzine. Tolueen wordt ervan verdacht chromosoomafwijkingen te veroorzaken. Peroxyacetylnitraat (PAN) is een reactieproduct die bosbestanden aantast. Vooral de aromatische componenten staan erom bekend dat ze ractieproducten in de atmosfeer vormen die toxischer en persistenter zijn dan de oorspronkelijke geloosde stoffen.

Betere verbrandingstechnieken, dampretoursystemen, vervangingsproducten voor organische solventen en minder autogebruik moeten bijdragen aan een verminderde uitstoot van de Vluchtige Organische Stoffen (VOS).

De VOS dragen eveneens bij tot de aantasting van de ozonlaag.