NATUURLEXICON

Territorium

Het territorium is het deel van het activiteitsgebied van een dier dat tegen individuen van dezelfde soort, meestal mannetjes, verdedigd wordt.

Zwakkere dieren zijn verplicht om naar minder geschikte plaatsen (marginale biotopen) uit te wijken hetgeen de kans op sterfte voor deze “losers” vergroot. Meestal komt het zover niet, maar de winnaar verkrijgt wel de beste paringsmogelijkheden.

Binnen het territorium overheerst de aanval, daarbuiten de vlucht. Dat wil zeggen dat binnen het territorium de territoriumhouder een indringer zal verjagen, maar buiten het territorium zal hij vluchten naar zijn eigen territorium.

Sommige dieren bezetten het hele jaar door een territorium, andere alleen gedurende de paartijd. Het territorium wordt door een individu of een familie bezet. De grenzen worden aan de soortgenoten duidelijk gemaakt door bijvoorbeeld de zang, door urine en uitwerpselen of door klierproducten. Bij de 2 laatste voorbeelden spreekt men wel van geurvlaggen. Het is een signaal voor de soortgenoot dat het gebied al “ingenomen” is.

Het hebben van een territorium voorkomt dat de dichtheid te hoog wordt (crowding), waardoor er voedseltekorten kunnen optreden. De grootte van een territorium is steeds afhankelijk van de soort en de mobiliteit van de soort. Roofvogels zullen een groter territorium bezitten dan bijvoorbeeld kleine zoogdieren.  

Het bekendste voorbeeld van territoriumafbakening is deze bij vogels door onder meer de zang.