NATUURLEXICON

Groendak

Een groendak is een natuurlijke dakbedekking met levende planten. Groendaken worden onderverdeeld in extensieve en intensieve groendaken, maar er bestaan verschillende tussenvormen.

Een extensief groendak bestaat uit mossen en vetplanten; een intensief groendak is een weelderige daktuin met grassen, kruiden, forse struiken en zelfs bomen.

Alleen op een vlak dak is een intensief groendak mogelijk. Een intensief groendak vereist een aangepaste dragende dakconstructie. Extensieve groendaken kunnen met een minimum aan aanpassingen op een bestaand dak worden aangebracht. Op een hellend dak kunnen alleen vetplanten.

Groendaken hebben een positief effect op de biodiversiteit. Het zijn groene passagepunten waar heel wat dieren, vooral insecten (zoals vlinders, bijen, wespen, sprinkhanen, zweefvliegen en wantsen) en vogels, dankbaar gebruik van maken.

Zelfs op hoge groendaken wordt nog een grote verscheidenheid aan diersoorten gevonden. Ook minder mobiele soortenzoals huisjesslakken, naaktslakken, spinnen en springstaarten worden op groendaken gevonden.

Onderzoek toonde aan dat op veel daken een dynamisch ecosysteem kan ontstaan, met prooien en predatoren en gastheren en parasieten.  

De biodiversiteit blijkt veel hoger op een intensief groendak dan op een extensief groendak en neemt op een extensief dak af met toenemende hoogte.

Het spel van licht en schaduw maakt van een groendak een aantrekkelijke habitat.

Wanneer we op een plat dak een laagje aarde voorzien, dan zorgt de natuur voor een snelle verandering. In de aarde zelf steken verschillende zaadjes, die spontaan zullen ontkiemen, al dan niet na aanvoer van regenwater. Er worden ook zaden aangevoerd via de wind, via vogeluitwerpselen, soms zelfs via mieren. Al vlug zien we op het laagje aarde een begroeiing van pioniersoorten zoals Papaver-soorten Papaver species. Nadien vestigen er zich ook andere soorten. Het afsterven van de pioniersoorten zorgt voor extra humus. Na verloop van tijd beginnen struikachtige planten zich te vestigen, tot zelfs bomen zoals Gewone Esdoorn Acer pseudoplatanus, Gewone Vlier Sambucus nigra en Berk-soorten Betula species.   

Groendaken zijn bovendien krachtige sponsen, die hemelwater opslorpen en het traag afgeven en dus wateroverlast tegengaan door de grotere waterberging. Ze zorgen bovendien voor schonere lucht, doordat de planten het fijn stof filteren.

Doordat een groendak minder onderhevig is aan UV-licht, gaat het dubbel zo lang mee als een klassiek dak. Het werkt bovendien zowel warmte- als geluidsisolerend.

Groendaken zorgen voor groen in industriegebieden en woongebieden. Ze bieden veel ecologische en economische voordelen voor zowel het gebouw zelf als voor de omgeving. De mate waarin groendaken de verschillende functies kunnen vervullen is afhankelijk van verschillende factoren (substraatdiepte, leeftijd, hellingsgraad, aanwezige plantensoorten. Planten op een groendak moeten strengere omgevingscondities trotseren dan planten op grondniveau (beperkte substraatdiepte/waterbeschikbaarheid, hitte, vorst, wind).

Volgende plantensoorten zijn geschikt voor groendaken: Wit Vetkruid Sedum album, Muurpeper Sedum acre, Kogellook Allium sphaerocephalon, Cipreswolfsmelk Euphorbia cyparissias, Bleek Schildzaad Alyssum alyssoides, Kegelsilene Silene conica, Prachtanjer Dianthus superbus, Vroegeling Erophila verna, Slanke Mantelanjer Petrorhagia prolifera, Duizendblad Achillea millefolium, Gewone Agrimonie Agrimonia eupatoria, Gele Kamille Anthemis tinctoria, Wondklaver Anthyllis vulneraria, Zeegroene Zegge Carex flacca, Beemdkroon Knautia arvensis, Knolsteenbreek Saxifraga granulata, Kleine Tijm Thymus serpylum, Driekleurig Viooltje Viola tricolor, Knikkend Nagelkruid Geum rivale, Ruig Schapengras Festuca ovina, Knolspirea Filipendula vulgaris, Grote Klaproos Papaver rhoeas, Hertshoornweegbree Plantago coronopus, Knolboterbloem Ranunculus bulbosus,  Kleine Ratelaar Rhinanthus minor en Kleine Pimpernel Sanguisorba minor.    

De planten absorberen regenwater dat anders van het platte dak zou stromen. De planten groeien in een substraat dat gewone aarde vervangt (minder gewicht). Overtollig regenwater filtert door naar opslagkommetjes of een laag grind met een overloop naar een afvoerpijp. In droge perioden wordt dit opgeslagen water opgeslagen door de wortels. Het groendaksysteem is door een wortelwerende laag en een waterdichte laaf gescheiden van het geïsoleerde gebouw eronder.  

Een groen vogeldak is een dak dat wordt beplant met verschillende inheemse grassen, wilde bloemen en kruiden. Op het dak worden nestkasten, waterbaden en insectenhotels geplaatst. Op die manier biedt het groene vogeldak voedsel, nestgelegenheid en een veilig onderkomen aan de vogels.