NATUURLEXICON

Breedbandgroefbij

Halictus scabiosae   

De Breedbandgroefbij Halictus scabiosae is een vrij zeldzame groefbij die voorkomt op bloemrijke graslanden op hellingen en rond groeves. Het is niet echt een stadssoort, maar werd toch reeds gespot in de Leuvense binnenstad. De soort breidt zich uit.  

Deze bij meet 12 tot 14 mm en vliegt van april tot in september in 2 generaties. De bij bezoekt verschillende bloemen, onder meer Wilde Cichorei Cichorium intybus, Canadese Guldenroede Solidago canadensis, Koolzaad Brassica napus, Streepzaad-soorten Crepis species, Knoopkruid Centaurea jacea, Beemdkroon Knautia arvensis, Gewoon Biggenkruid Hippochaeris radicata, Gewone Paardenbloem Taraxacum officinale, Echt Bitterkruid Picris hieracioides, Koninginnekruid Eupatorium cannabinum en Speerdistel Cirsium vulgare. De bij heeft een voorkeur voor composieten.

Het vrouwtje heeft een achterlijf met duidelijke, bruingele achterlijfsbandjes. Op tergieten 2 tot 4 zijn er onduidelijke, grijze bandjes.

Het mannetje heeft een langgerekte vorm. De antennes zijn voorzien van een donker uiteinde. Het achterlijf heeft duidelijke haarbandjes met op tergieten 2 en 3 lichtgrijze bandjes. De poten hebben gele achterschenen.

Deze bij nestelt in de grond en het nest wordt in leem of zand, meestal op hellende oppervlakken zoals dijken, steilwandjes of groeven gegraven. De nestingangen kunnen zich ook tussen de kasseien van een oprit bevinden.  

De grootste vrouwtjes leggen eitjes en worden door soortgenoot-vrouwtjes geholpen bij de voedselvoorziening, maar later worden deze laatste verstoten (eusociale soort).

Het eerste broedsel bestaat uit vrouwtjes en een aantal mannetjes. Die zorgen voor een geslachtelijke generatie, waarvan de vrouwtjes gezamenlijk overwinteren in het geboortenest.   

De snelle stijging van het aantal waarnemingen in Nederland laat vermoeden dat deze stijging een gevolg kan zijn van de klimaatverandering. Tot 2012 situeerden de waarnemingen zich alleen in Limburg; sindsdien zijn er meer en meer veel noordelijker en westelijker gesitueerde waarnemingen in Nederland.